Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

accusare aliquem capitis

  • 1 accuso

    accūso, āre, āvi, ātum [ad + causa] - tr. - [st1]1 [-] accuser (en justice), accuser publiquement, inculper officiellement, appeler en justice, mettre en cause; être accusateur.    - finem accusandi facere, Cic. Verr. 5, 183: cesser de jouer le rôle d'accusateur. --- cf. Caes. BG. 32 ; 54, etc.    - avec acc. accusare aliquem, Cic. Clu. 108, etc.: accuser qqn, intenter une accusation à qqn (contre qqn).    - accusare aliquem ad populum, Liv.: accuser qqn devant le peuple.    - avec gén. du crime dont on accuse accusare ambitus, Cic. Clu. 114: accuser de brigue.    - accusare aliquem furti: accuser qqn de vol.    - accusare aliquem capitis: intenter à qqn une accusation capitale.    - accusare aliquem ambitūs: accuser qqn de brigue.    - accusare pecuniae captae, Liv. 38, 51, 2: accuser de vénalité [d'avoir reçu de l'argent].    - avec de: accusare de pecuniis repetundis, Cic. Clu. 114: accuser de concussion.    - accusare aliquem de veneficiis, Cic.: accuser qqn d'empoisonnement.    - avec propter à cause de. --- Cic. Verr. 2, 118.    - accusare propter injurias, Cic.: accuser pour injures.    - avec inter accusare inter sicarios, Cic. Amer. 90: accuser (comme faisant partie d'assassins) d'assassinat.    - avec in et abl. de res ou d'un pron. neutre: accuser à propos d'une chose.    - Cic. Font. 2 ; Sull. 63 ; Verr. 3, 206.    - avec ob, à cause de: Sen. Contr. 2, 3, 12 ; 2, 4, 7.    - avec quod et subj. accusare aliquem, quod fecerit, Nep. Them. 8, 2, accuser qqn d'avoir fait.    - avec prop. infin. accusare violatum ab eo thesaurum Aesculapii, Tac. An. 14, 18: porter l'accusation qu'il avait violé le trésor d'Esculape.    - avec inf. accusata injecisse... Tac. An. 4, 22: accusée d'avoir provoqué...    - avec le gén. de la peine encourue accusare aliquem capitis: intenter à qqn une accusation capitale.    - Cic. Opt. 21; Fin. 2, 27 ; Nep. Paus. 2, 6.    - avec l'abl. crimine ou criminibus accuser qqn au moyen de tel ou tel chef d'accusation, invoquer contre qqn tel ou tel grief. --- Cic. Verr. 1, 43 ; 5, 117 ; Clu. 59.    - crimine veneni accusatus, Cic. Clu. 105: objet d'une accusation d'empoisonnement.    - accusare crimine furti: accuser pour vol.    - aliquem absentem invidiae crimine accusare, Nep.: accuser qqn en son absence par jalousie. [st1]2 [-] accuser, blâmer, reprocher, demander raison de.    - accusare pigritiam alicujus (aliquem de pigritia, aliquem in pigritia): blâmer la paresse de qqn.    - accusare aliquem de re (in re), Cic.: reprocher une chose à qqn.    - accusare culpam alicujus, Cic.: s'en prendre à qqn.    - quotidie accusabam, Ter.: tous les jours je lui demandais de se justifier.    - graviter aliquem accusare, Cic.: faire de sévères remontrances à qqn.    - accusare inertiam adulescentium, Cic. de Or. 1, 246: adresser aux jeunes gens le reproche de paresse.    - avec cur: quod me saepe accusas, cur... feram, Cic. Att. 3, 13, 3: quant au reproche que tu me fais souvent, demandant pourquoi je supporte... Verr. 3, 16.    - accusare aliquem quod [subj.]: reprocher à qqn de... Cic. Verr. 3, 17 ; 5, 102.    - legatos Lacedaemonem miserunt qui Lysandrum accusarent, quod sacerdotes fani corrumpere conatus esset, Nep.: ils envoyèrent des députés à Lacédémone pour accuser Lysandre d'avoir tenté de corrompre leurs prêtres.    - casus accusandi, Varr.: l'accusatif (t. de gram.).
    * * *
    accūso, āre, āvi, ātum [ad + causa] - tr. - [st1]1 [-] accuser (en justice), accuser publiquement, inculper officiellement, appeler en justice, mettre en cause; être accusateur.    - finem accusandi facere, Cic. Verr. 5, 183: cesser de jouer le rôle d'accusateur. --- cf. Caes. BG. 32 ; 54, etc.    - avec acc. accusare aliquem, Cic. Clu. 108, etc.: accuser qqn, intenter une accusation à qqn (contre qqn).    - accusare aliquem ad populum, Liv.: accuser qqn devant le peuple.    - avec gén. du crime dont on accuse accusare ambitus, Cic. Clu. 114: accuser de brigue.    - accusare aliquem furti: accuser qqn de vol.    - accusare aliquem capitis: intenter à qqn une accusation capitale.    - accusare aliquem ambitūs: accuser qqn de brigue.    - accusare pecuniae captae, Liv. 38, 51, 2: accuser de vénalité [d'avoir reçu de l'argent].    - avec de: accusare de pecuniis repetundis, Cic. Clu. 114: accuser de concussion.    - accusare aliquem de veneficiis, Cic.: accuser qqn d'empoisonnement.    - avec propter à cause de. --- Cic. Verr. 2, 118.    - accusare propter injurias, Cic.: accuser pour injures.    - avec inter accusare inter sicarios, Cic. Amer. 90: accuser (comme faisant partie d'assassins) d'assassinat.    - avec in et abl. de res ou d'un pron. neutre: accuser à propos d'une chose.    - Cic. Font. 2 ; Sull. 63 ; Verr. 3, 206.    - avec ob, à cause de: Sen. Contr. 2, 3, 12 ; 2, 4, 7.    - avec quod et subj. accusare aliquem, quod fecerit, Nep. Them. 8, 2, accuser qqn d'avoir fait.    - avec prop. infin. accusare violatum ab eo thesaurum Aesculapii, Tac. An. 14, 18: porter l'accusation qu'il avait violé le trésor d'Esculape.    - avec inf. accusata injecisse... Tac. An. 4, 22: accusée d'avoir provoqué...    - avec le gén. de la peine encourue accusare aliquem capitis: intenter à qqn une accusation capitale.    - Cic. Opt. 21; Fin. 2, 27 ; Nep. Paus. 2, 6.    - avec l'abl. crimine ou criminibus accuser qqn au moyen de tel ou tel chef d'accusation, invoquer contre qqn tel ou tel grief. --- Cic. Verr. 1, 43 ; 5, 117 ; Clu. 59.    - crimine veneni accusatus, Cic. Clu. 105: objet d'une accusation d'empoisonnement.    - accusare crimine furti: accuser pour vol.    - aliquem absentem invidiae crimine accusare, Nep.: accuser qqn en son absence par jalousie. [st1]2 [-] accuser, blâmer, reprocher, demander raison de.    - accusare pigritiam alicujus (aliquem de pigritia, aliquem in pigritia): blâmer la paresse de qqn.    - accusare aliquem de re (in re), Cic.: reprocher une chose à qqn.    - accusare culpam alicujus, Cic.: s'en prendre à qqn.    - quotidie accusabam, Ter.: tous les jours je lui demandais de se justifier.    - graviter aliquem accusare, Cic.: faire de sévères remontrances à qqn.    - accusare inertiam adulescentium, Cic. de Or. 1, 246: adresser aux jeunes gens le reproche de paresse.    - avec cur: quod me saepe accusas, cur... feram, Cic. Att. 3, 13, 3: quant au reproche que tu me fais souvent, demandant pourquoi je supporte... Verr. 3, 16.    - accusare aliquem quod [subj.]: reprocher à qqn de... Cic. Verr. 3, 17 ; 5, 102.    - legatos Lacedaemonem miserunt qui Lysandrum accusarent, quod sacerdotes fani corrumpere conatus esset, Nep.: ils envoyèrent des députés à Lacédémone pour accuser Lysandre d'avoir tenté de corrompre leurs prêtres.    - casus accusandi, Varr.: l'accusatif (t. de gram.).
    * * *
        Accuso, accusas, penult. prod. accusare. Accuser.
    \
        Accusare capitis. Cic. Subaudi, crimine. Accuser de crime capital.
    \
        Accusare inertiam alicuius. Ter. Blasmer, Vituperer, Reprendre.
    \
        Accusare vitium, culpam, aut crimen alicuius. Cic. Reprendre et blasmer aucun de quelque vice, Blasmer son vice.
    \
        Accusare tabulas. Quintil. Maintenir de faulx.

    Dictionarium latinogallicum > accuso

  • 2 caput

    c. operire C — накрыться, надеть головной убор
    capita conferre L — склониться друг к другу головами, т. е. перешёптываться
    per c. pedesque Ctlсломя голову
    nec c. nec pedes habere погов. C, L — не иметь ни начала, ни конца (о деле, о котором не знаешь, как за него взяться и как его повести)
    supra (super) c. esse Sl, L, T — быть за плечами, на носу (т. е. угрожать)
    c. extollere Cподнять голову (т. е. воспрянуть)
    2)
    а) верхняя (главная, исходная) часть или головка ( papaveris L); край, конец ( tignorum Cs); вершина, верхушка ( capita montis V); исток, источник (amnis V; Rheni Mela), но тж. устье (c. и capita Rheni Cs, H, Lcn)
    c. columnae PMкапитель
    б) начало или конец
    3) разум, рассудок
    4) человек, лицо (c. liberum C, ridiculum Ter, vilissimum L)
    exactio capitum C — подушный налог, подушная подать
    hoc c. Plego
    o lepidum c.! ирон. Pl, Ter — хорош, нечего сказать!
    5) голова, жизнь
    suum c. pro aliquā re vovere C — сложить голову (отдать свою жизнь) за что-л.
    de capite alicujus sententiam ferre Sen — решать вопрос о жизни и смерти кого-л.
    accusare aliquem capitis C, Nep — обвинять кого-л. в уголовном преступлении
    6) гражданские права, правоспособность (servus nullum c. habet CJ)
    7) голова, единица, штука
    capitum Helvetiorum milia CCLXIII Cs 263 000 — человек гельветов
    8) глава, начальник, руководитель, вожак, предводитель (capita conjurationis L; capita rerum, c. nominis Latini L)
    c. scelerum Plархимошенник
    9) суть, главное, основа, сущность
    10) (тж. c. rerum T) главное место, центральный пункт, столица, главный город (Thebae c. totius Graeciae Nep; Praeneste c. belli L)
    11) глава, отдел, раздел, пункт (c. legis, epistulae C)
    12) основная сумма, главный фонд, капитал (de capite aliquid deducere L)
    13) грам. исходная форма слова (т. е. nom. sg. для склоняемых слов и 1 л. sg. praes. ind. для спрягаемых) Vr

    Латинско-русский словарь > caput

  • 3 Обвинить,

    обвинять - accusare (aliquem proditionis); coarguere; criminari; culpare; postulare (aliquem de ambitu; ob contumelias; proditionis); compellare aliquem crimine aliquo; aliquem in crimen vocare; taxare (aliquem); arcessere; corripere; incurrere;

    • никто не обязан обвинять самого себя - nemo tenetur seipsum accusare;

    • обвинять в уголовном преступлении - accusare capitis;

    • обвинять в отравлении - accusare de veneficiis;

    • обвинять в несправедливости - accusare propter injurias;

    • обвинять в убийстве - accusare inter sicarios;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Обвинить,

  • 4 arcesso

    arcesso (accerso), ĕre, īvī (qqf. ĭi), ītum - tr. -    - formes irrégulières: arcessio, ire... [st1]1 [-] mander, appeler, faire venir.    - undique arcessere: faire venir de partout.    - Agrippam generum ad se accersi jussit, Nep. Att. 21: il fit appeler son gendre Agrippa.    - cunctos senatorii ordinis accersiri jubet, Sall. J.: il convoque tous les personnages de l'ordre sénatorial.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - jussit me ad se accersier, Ter. Eun.: elle m'a fait appeler.    - arcessere Gallos auxilio, Caes.: appeler les Gaulois au secours. [st1]2 [-] citer en justice, accuser.    - arcessor, Amm.: on m'accuse.    - arcessere aliquem in crimen alicujus rei, Cic.: appeler qqn en justice pour répondre de qqch.    - arcessere aliquem pecuniae captae, Sall. J. 32: poursuivre qqn pour corruption.    - arcessere aliquem capitis: accuser qqn d'un crime capital. [st1]3 [-] au fig. tirer de, chercher, rechercher, procurer.    - illic homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo, Plaut. Am.: cet homme vient chez moi avec sa pauvre bête de somme chercher sa perte (= il vient au galop chez moi chercher sa ruine).    - arcessere a capite, Cic.: reprendre (une chose) à son origine, remonter aux principes.    - longe arcessere fabulas coepi, Petr. 37: j'entrepris de lui faire reprendre ses histoires de loin.    - arcessere gloriam ex periculo, Curt.: tirer de la gloire du danger.    - arcessitum dictum, Cic.: pensée tirée de loin.
    * * *
    arcesso (accerso), ĕre, īvī (qqf. ĭi), ītum - tr. -    - formes irrégulières: arcessio, ire... [st1]1 [-] mander, appeler, faire venir.    - undique arcessere: faire venir de partout.    - Agrippam generum ad se accersi jussit, Nep. Att. 21: il fit appeler son gendre Agrippa.    - cunctos senatorii ordinis accersiri jubet, Sall. J.: il convoque tous les personnages de l'ordre sénatorial.    - (Catilina) integros pro sauciis arcessere: (et Catilina de) remplacer les blessés par des troupes fraîches.    - jussit me ad se accersier, Ter. Eun.: elle m'a fait appeler.    - arcessere Gallos auxilio, Caes.: appeler les Gaulois au secours. [st1]2 [-] citer en justice, accuser.    - arcessor, Amm.: on m'accuse.    - arcessere aliquem in crimen alicujus rei, Cic.: appeler qqn en justice pour répondre de qqch.    - arcessere aliquem pecuniae captae, Sall. J. 32: poursuivre qqn pour corruption.    - arcessere aliquem capitis: accuser qqn d'un crime capital. [st1]3 [-] au fig. tirer de, chercher, rechercher, procurer.    - illic homo a me sibi malam rem arcessit jumento suo, Plaut. Am.: cet homme vient chez moi avec sa pauvre bête de somme chercher sa perte (= il vient au galop chez moi chercher sa ruine).    - arcessere a capite, Cic.: reprendre (une chose) à son origine, remonter aux principes.    - longe arcessere fabulas coepi, Petr. 37: j'entrepris de lui faire reprendre ses histoires de loin.    - arcessere gloriam ex periculo, Curt.: tirer de la gloire du danger.    - arcessitum dictum, Cic.: pensée tirée de loin.
    * * *
        Arcesso, arcessis, arcessiui, arcessitum, pen. pro. arcessere. Plaut. Hucher, Appeler, Aller querir.
    \
        Arcessere. Virg. Retirer, Faire retourner.
    \
        Causam mortis sibi arcessere. Val. Max. Estre cause de sa mort.
    \
        Arcessere a capite rem aliquam. Cic. La querir et cercher dés le commencement.
    \
        Arcessere, interdum Accusare significat, et ablatiuo iungitur cum genitiuo. Cic. Ipse alterum ambitus crimine arcesseret. Accuser.
    \
        Iudicio capitis aliquem arcessere. Cic. Intenter proces criminel contre quelcun.
    \
        Arcessere aliquem iudicio. Cicero. Mettre en proces, Accuser en jugement.
    \
        Arcessere crimine aliquo in periculum capitis. Cic. Mettre en danger de la vie.

    Dictionarium latinogallicum > arcesso

  • 5 capitale

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitale

  • 6 capitalis

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitalis

  • 7 capitaliter

    căpĭtālis, e, adj. [caput].
    I.
    Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
    II.
    Transf.
    A.
    Relating to life, by which life is endangered, capital:

    periculum,

    peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

    caedis,

    id. Most. 2, 2, 44:

    morbus,

    endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
    2.
    Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

    accusare aliquem rei capitalis,

    of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

    id. Sen. 12, 42:

    cui rei capitalis dies dicta sit,

    Liv. 3, 13, 4:

    reus rerum capitalium,

    Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

    manifesti rerum capitalium,

    Sall. C. 52 fin.:

    rerum capitalium condemnati,

    id. ib. 36, 2:

    damnati,

    Tac. A. 1, 21 fin.:

    in rerum capitalium quaestionibus,

    Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

    crimen,

    id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

    flagitia,

    Ter. Ad. 4, 7, 5:

    maleficia,

    Dig. 48, 8, 18 pr.:

    judex rei capitalis,

    Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

    capitalium rerum vindices,

    Sall. C. 55 al.:

    fraudem admittere,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    causae,

    Quint. 8, 3, 14:

    judicia,

    id. 4, 1, 57:

    noxa,

    Liv. 3, 55, 5:

    poenā afficere aliquem,

    Suet. Caes. 48:

    condemnare,

    id. Dom. 14:

    animadversione punire,

    id. Aug. 24:

    supplicio incesta coërcere,

    id. Dom. 8:

    capitale nullum exemplum vindictae,

    Plin. 29, 1, 8, § 18:

    supplicium,

    Curt. 3, 2, 17:

    capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

    Fest. p. 50:

    judicium trium virorum capitalium,

    who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil), banishment, etc., in consequence of crime:

    capital = facinus quod capitis poenā luitur,

    Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
    (α).
    Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

    quique non paruerit capital esto,

    Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

    praesidio decedere apud Romanos capital esse,

    Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

    degredi viā capital leges fecere,

    Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
    (β).
    Capitale:

    capitale est obicere anteacta,

    Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
    (γ).
    Plur.:

    capitalia: capitalia vindicanto,

    Cic. Leg. 3, 3, 6:

    capitalia ausi plerique,

    Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
    b.
    Trop.:

    inimicus,

    a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

    hostis,

    a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

    adversarius,

    id. Fin. 4, 12, 31:

    odium,

    id. Lael. 1, 2:

    ira,

    Hor. S. 1, 7, 13:

    inimicitiae,

    Dig. 17, 1, 23, § 25:

    minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

    very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

    capitalis et pestifer Antonii reditus,

    id. Phil. 4, 1, 3:

    totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

    id. Off. 1, 13, 41:

    nulla capitalior pestis quam, etc.,

    id. Sen. 12, 39.—
    B.
    That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital), Ov. F. 3, 839:

    Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

    a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

    hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

    more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

    lacessere,

    Plin. Ep. 1, 5, 4:

    odisse,

    mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
    2.
    As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

    Lewis & Short latin dictionary > capitaliter

  • 8 обвинять

    accusare [1] (aliquem proditionis); coarguere [o, ui, utum]; criminari [or, atus sum]; culpare [1]; postulare [1] (aliquem de ambitu; ob contumelias; proditionis); compellare [1] aliquem crimine aliquo; aliquem in crimen vocare [1]; taxare [1] (aliquem); arcessere [o, ivi, itum]; corripere [io, repui, reptum]; incurrere [o, rri, rsum]

    • никто не обязан обвинять самого себя nemo tenetur seipsum accusare

    • обвинять в уголовном преступлении accusare capitis

    • обвинять в отравлении accusare de veneficiis

    • обвинять в несправедливости accusare propter injurias

    • обвинять в убийстве accusare inter sicarios

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > обвинять

  • 9 caput

    căpŭt, căpĭtis, n.    - voir l'article caput de Gaffiot.    - orth. kaput Vel. Gram. 7,53,7; CIL 14, 2112, etc.; capud CIL 7, 897 --- abl. capiti Virg. En. 7, 668; Catul. 68, 124. [st1]1 [-] tête.    - dammare capitis: condamner à mort.    - caput operire, Cic.: se couvrir la tête.    - caput aperire, Cic.: se découvrir la tête.    - capita aut navia: tête ou navire (= pile ou face). La pièce jetée portait d'un côté la tête de Janus et de l'autre un navire.    - supra caput esse (= imminere, impendere): [être sur sa tête] = menacer.    - capita conferre, Liv. 2: se rapprocher (pour conférer secrètement).    - ire praecipitem in lutum per caputque pedesque, Cat. 17, 9: s'embourber de la tête aux pieds.    - nec caput nec pedes, Cic. Fam. 7: ni queue ni tête (ni commencement ni fin). [st1]2 [-] tête d'un objet: extrémité, bout, pointe, sommet, cime, racine.    - capita vitium (caput vitis): les racines de la vigne.    - caput arboris: la cime de l'arbre.    - caput allii, Col. 6, 34, 1: tête d'ail, gousse d'ail.    - capita tignorum: les extrémités des poutres.    - caput facere, Plin.: pousser, grossir (en parl. d'un furoncle, d'un bouton). [st1]3 [-] source, origine, embouchure (d'un fleuve).    - capita Rhodani: les embouchures du Rhône, les bouches du Rhône.    - caput amnis, Virg.: la source d'un fleuve.    - Nile, pater, quanam possim te dicere causa aut quibus in terris occuluisse caput? Tib.: Nil, ô père, pourrais-je dire pourquoi et en quelle région tu as caché ta source? [st1]4 [-] individu, personne; tête de bétail.    - in capita: par tête, par personne.    - o lepidum caput, Ter. Ad.: ô le galant homme!    - vae capiti tuo, Plaut. Most.: malheur à toi!    - capita vilissima, Liv.: gens de rien. [st1]5 [-] vie, existence; vie civile, personnalité civile, droits civils.    - capite puniri: être puni de mort.    - capitis damnare, Cic.: condamner à mort.    - reus capitis: accusé d’un crime capital.    - deminutio capitis: perte des droits civils.    - capitis demunitio maxima, Dig.: perte de tous les droits civils et politiques.    - capitis demunitio media, Dig.: perte des droits de famille et de cité. [st1]6 [-] tête (siège de l'intelligence), cervelle.    - incolumi capite es? Hor.: es-tu dans ton bon sens? [st1]7 [-] tête, chef, personnage principal, auteur de; (ville) capitale; point capital, partie essentielle; source, origine.    - ego caput fui argento reperiundo, Plaut. As. 3, 3, 138: c'est moi qui ai pris l'initiative de trouver l'argent.    - sine capite manare res dicitur, Cic.: le bruit court sans qu'on en sache l'origine.    - caput est ut: l'essentiel est que. [st1]8 [-] chapitre, article, sommaire, paragraphe.    - a primo capite legis usque ad extremum, Cic. Agr.: depuis le premier paragraphe de la loi jusqu'au dernier. [st1]9 [-] capital, principal (d'une dette, d'une rente...).    - deducere de capite quod usuris pernumeratum esset, Liv.: déduire du capital ce qu'on avait payé d'intérêts.
    * * *
    căpŭt, căpĭtis, n.    - voir l'article caput de Gaffiot.    - orth. kaput Vel. Gram. 7,53,7; CIL 14, 2112, etc.; capud CIL 7, 897 --- abl. capiti Virg. En. 7, 668; Catul. 68, 124. [st1]1 [-] tête.    - dammare capitis: condamner à mort.    - caput operire, Cic.: se couvrir la tête.    - caput aperire, Cic.: se découvrir la tête.    - capita aut navia: tête ou navire (= pile ou face). La pièce jetée portait d'un côté la tête de Janus et de l'autre un navire.    - supra caput esse (= imminere, impendere): [être sur sa tête] = menacer.    - capita conferre, Liv. 2: se rapprocher (pour conférer secrètement).    - ire praecipitem in lutum per caputque pedesque, Cat. 17, 9: s'embourber de la tête aux pieds.    - nec caput nec pedes, Cic. Fam. 7: ni queue ni tête (ni commencement ni fin). [st1]2 [-] tête d'un objet: extrémité, bout, pointe, sommet, cime, racine.    - capita vitium (caput vitis): les racines de la vigne.    - caput arboris: la cime de l'arbre.    - caput allii, Col. 6, 34, 1: tête d'ail, gousse d'ail.    - capita tignorum: les extrémités des poutres.    - caput facere, Plin.: pousser, grossir (en parl. d'un furoncle, d'un bouton). [st1]3 [-] source, origine, embouchure (d'un fleuve).    - capita Rhodani: les embouchures du Rhône, les bouches du Rhône.    - caput amnis, Virg.: la source d'un fleuve.    - Nile, pater, quanam possim te dicere causa aut quibus in terris occuluisse caput? Tib.: Nil, ô père, pourrais-je dire pourquoi et en quelle région tu as caché ta source? [st1]4 [-] individu, personne; tête de bétail.    - in capita: par tête, par personne.    - o lepidum caput, Ter. Ad.: ô le galant homme!    - vae capiti tuo, Plaut. Most.: malheur à toi!    - capita vilissima, Liv.: gens de rien. [st1]5 [-] vie, existence; vie civile, personnalité civile, droits civils.    - capite puniri: être puni de mort.    - capitis damnare, Cic.: condamner à mort.    - reus capitis: accusé d’un crime capital.    - deminutio capitis: perte des droits civils.    - capitis demunitio maxima, Dig.: perte de tous les droits civils et politiques.    - capitis demunitio media, Dig.: perte des droits de famille et de cité. [st1]6 [-] tête (siège de l'intelligence), cervelle.    - incolumi capite es? Hor.: es-tu dans ton bon sens? [st1]7 [-] tête, chef, personnage principal, auteur de; (ville) capitale; point capital, partie essentielle; source, origine.    - ego caput fui argento reperiundo, Plaut. As. 3, 3, 138: c'est moi qui ai pris l'initiative de trouver l'argent.    - sine capite manare res dicitur, Cic.: le bruit court sans qu'on en sache l'origine.    - caput est ut: l'essentiel est que. [st1]8 [-] chapitre, article, sommaire, paragraphe.    - a primo capite legis usque ad extremum, Cic. Agr.: depuis le premier paragraphe de la loi jusqu'au dernier. [st1]9 [-] capital, principal (d'une dette, d'une rente...).    - deducere de capite quod usuris pernumeratum esset, Liv.: déduire du capital ce qu'on avait payé d'intérêts.
    * * *
        Caput, capitis, pen. cor. La teste, Le chef, Caboche.
    \
        Caesaries capitis. Ouid. La perruque.
    \
        Niues capitis. Horat. Cheveuls blancs comme neige.
    \
        Obductio capitis. Cic. Couvrement.
    \
        Anile caput. Ouid. Teste de vieillard.
    \
        Breue. Horat. Court
    \
        Canum. Plaut. Chenu
    \
        Cornigerum caput. Ouid. Cornu.
    \
        Densum caesarie caput. Oui. Qui ha la perruque grosse et espesse.
    \
        Dirum caput. Seneca. Execrable.
    \
        Humanum. Horat. Teste d'homme.
    \
        Obstipum. Horat. Hinard.
    \
        Piniferum caput Atlantis. Virgil. Le sommet de ceste montaigne fort peuplé de pins.
    \
        Pinigerum caput Fauni. Ouid. Couronné d'un chapeau de pin.
    \
        Timidum caput fuga abdere. Virgil. Cacher sa teste.
    \
        Vacuum. Sil. Le taix de la teste vuyde.
    \
        Abdere caput casside. Oui. Mettre son heaulme, ou son armet.
    \
        Abducere caput ab ictu. Virg. Destourner arriere du coup.
    \
        Abcindere caput ceruicibus. Cic. Couper la teste.
    \
        Agitare caput. Ouid. Remuer, Bransler.
    \
        Aperire caput. Ci. Descouvrir, Oster son bonnet, Se desfuler, Se descouvrir la teste.
    \
        Attollere caput. Ouid. Lever.
    \
        Auertere caput. Seneca. Destourner.
    \
        Auferre caput alicui. Seneca. Luy oster la teste, Le descoler, Descapiter.
    \
        Cinctum caput centum luminibus. Ouid. Environné de cent yeulx.
    \
        Decutere caput alicui. Ouid. Luy abatre la teste.
    \
        Deducere de capite. Cato. Attirer du chef, par medecine.
    \
        Demetere caput ferro. Seneca. Trencher la teste.
    \
        Demittere caput. Virgil. Baisser.
    \
        Demulcere caput alicui. Terent. Luy manier la teste doulcement.
    \
        Caput diminuere. Terent. Rompre et mettre en pieces.
    \
        Distinguere caput acu. Claudia. Separer les cheveuls ca et là avec un poinson, Faire la greve.
    \
        Euincire caput foliis. Virg. Couronner d'un chapeau de fueilles.
    \
        In caput tantum excreuit. Quintil. Il n'est creu que par la teste, Il n'ha que teste.
    \
        Expedire caput laqueis mortis. Horat. Eschapper la mort.
    \
        Extollere caput. Cic. Dresser, ou lever la teste.
    \
        Iactare caput vtroque. Virg. Jecter et demener la teste ca et là.
    \
        Ictum caput. Horat. Frappé du vin.
    \
        Imminuere caput alteri. Plaut. Luy rompre la teste en pieces.
    \
        Impedire caput myrto. Hor. Couronné d'un chapeau de murte.
    \
        Impingere caput parieti. Plin. iunior. Heurter de la teste contre la paroy.
    \
        Inuolutum caput. Cic. Envelopé, Couvert.
    \
        Ligare caput vitta. Seneca. Coeffer.
    \
        Limare caput cum altero. Plaut. Mettre les testes ensemble.
    \
        Obnubere caput. Stat. Couvrir.
    \
        Obterere caput saxo. Lucan. Froisser, Casser.
    \
        Occulere caput. Ouid. Cacher.
    \
        Offendit caput ad fornicem. Quintil. Il a heurté de la teste à l'arc de la voulte.
    \
        Operto capite esse. Cic. Avoir la teste couverte.
    \
        Permulcere caput alicui. Sil. Manier doulcement.
    \
        Praecinctus caput pinu. Ouid. Couronné d'un chapeau de pin.
    \
        Praefigere capita in hastis. Virgil. Ficher au bout des picques ou lances.
    \
        Pulsare caput dextera. Seneca. Frapper.
    \
        Recidere caput. Lucan. Trencher, Couper, Oster, Avaller la teste.
    \
        Reflectere caput. Catull. Tourner derriere.
    \
        Rotare caput ense. Lucan. Couper.
    \
        Scabere caput. Horat. Gratter.
    \
        Summittere caput. Seneca. Baisser.
    \
        Superare aliquem capite. Virgil. Estre plus grand que luy de toute la teste.
    \
        Supponere aliquid capiti. Quintil. Mettre quelque chose dessoubz la teste.
    \
        Testor vtrunque caput. Virgil. Je jure par, etc.
    \
        Velare caput veste. Celsus. hoc est, pileolo, d'un bonnet. Bud.
    \
        Audax. Seneca. Homme hardi.
    \
        Charum. Virgil. Cher ami.
    \
        Impium. Seneca. Homme cruel.
    \
        Ingratum. Seneca. Homme ingrat.
    \
        Insuperabile bello. Ouid. Homme invincible par guerre.
    \
        Periurum. Iuuenal. Homme parjure.
    \
        Exerere caput altius vitiis. Ouid. Vaincre et surmonter les vices, Estre dominateur par dessus les vices, Estre homme de bien.
    \
        Insultare capiti. Virgil. Se mocquer de quelcun, Luy dire ou faire quelque oultrage.
    \
        Obligare votis caput. Hor. S'obliger par veu, Faire veu à Dieu.
    \
        Capite censi. Sallust. Le commun populaire, qui n'ha nuls biens, et qui ne bailloit aux Censeurs par denombrement et declaration autre chose que son nom.
    \
        Capitis diminutio. Paul. Abaissement de son estat.
    \
        Caput, pro Vita. vt, Capitis res est: Id est, de vita periculum est. Plaut. Il y a danger de la vie.
    \
        Causam capitis orare. Cic. Advocasser en cause criminelle.
    \
        Dimicatio capitis. Cic. Combat et different quand la vie y pend.
    \
        Capitis iudicium. Cic. Proces criminel.
    \
        Poenas capitis pendere. Ouid. Perdre la vie par punition, Estre puni de la teste, quand il couste la vie, Estre puni par mort.
    \
        Accusare capitis. Cic. Criminellement, De cas de crime.
    \
        Agitur de capite. Cic. Il est question de la vie, La vie y pend.
    \
        Anquirere capite. Liu. Proceder criminellement contre aucun.
    \
        Condemnare capitis. Cic. Condamner à mourir.
    \
        Damnatus capite. Cic. Condamné à mourir.
    \
        Defendere caput et famam alterius. Cic. La vie et la renommee.
    \
        Dependere caput. Lucan. Couster la vie, Bailler la vie.
    \
        Expendere capite poenas. Tacit. Estre puni par mort.
    \
        Luere capite. Liu. Porter punition de mort.
    \
        Persoluere poenas capite. Seneca. Estre puni de mort.
    \
        Petere caput alicuius. Quintil. Tascher à le faire mourir, ou ruiner.
    \
        Capite suo decernere aliquid. Cic. Vtinam meo solum capite decernerem. Qu'il n'y eust que moy en danger.
    \
        Caput legis aut alicuius rei huiusmodi. Cic. Un article.
    \
        Caput, Sors. Liu. Le sort principal.
    \
        Caput, pro Summa. Cic. Caput autem literarum. Le sommaire des lettres estoit que, etc. Les lettres ne disoyent autre chose, sinon, etc.
    \
        Prima duo capita epistolae tuae. Cicero. Les deux premiers poincts.
    \
        Capita rerum expedire. Plaut. Despescher les principaulx poincts de l'affaire.
    \
        Ad capita rerum peruenias. Plaut. Viens au poinct.
    \
        Praetoris caput existimatioque agitur. Cic. La reputation du Preteur y pend.
    \
        A capite arcessere. Vide ARCESSO. Cic. Querir dés le commencement.
    \
        A capite ducere disputationem. Cic. Commencer une disputation dés le commencement.
    \
        In capita. Vide IN. Liu. Chascun par teste.
    \
        Caput, pro fonte et scaturigine, vt Caput Rheni, apud Horatium. La source.
    \
        Caput fluminis. Caesar. La bouche d'une riviere, par laquelle elle tombe et se descharge en la mer, L'issue.
    \
        Caput scelerum. Plaut. La source et fontaine de meschanceté, L'inventeur.
    \
        Fons et caput Socrates. Cic. La fontaine de philosophie.
    \
        Tu es caput huic rei. Plaut. Tu es le conducteur de cest affaire, Tu meines la besongne, Tu en es le chef.
    \
        Illic est huic rei caput. Terent. Il est le principal conducteur de cest affaire.
    \
        Caput autem est hoc. Cic. Le neud de la besongne.
    \
        Deinde imperatori? deinde more maiorum? deinde, quod caput est, amico? Cic. Qui est le principal.
    \
        Caput est ad bene viuendum securitas. Cic. Le principal poinct.
    \
        Nec caput, nec pes sermonis apparet. Plaut. Il n'y a ne fin ne commencement à tes parolles.
    \
        Nec caput, nec pedes. Cic. Il n'y a ne fin ne commencement en cest affaire, Il est tout touillé et meslé.
    \
        Sine capite manare dicitur res. Cic. Quand on en scait qui est le premier qui a semé le bruit, Quand on ne scait dont viennent ces nouvelles.
    \
        Sine capite aliquid audire. Cic. Ouir des nouvelles sans scavoir qui les a apportees.
    \
        In capite Bithyniae. Plin. iunior. és frontieres.
    \
        Capita in libris. Gell. Les chapitres d'un livre.
    \
        Caput frumenti, vestigalium, etc. Cic. L'article concernant la recepte du blé, et du revenu et domaine de la ville.
    \
        Caput facere dicitur apostema vel furunculus aut abscessus. Plin. Abboutir.
    \
        Mouere syluae capita Seneca. Les sommets et coupets des arbres.
    \
        Capita tignorum. Caesar. Le bout des solives.
    \
        Caput vitis. Colum. Le bout de la souche en la vigne.
    \
        Capita habenae. Cels. Les bous.

    Dictionarium latinogallicum > caput

  • 10 causa

    causa (von Cicero u. nach ihm noch von Vergil u. auch in Inschr. caussa geschr., s. Quint. 1, 7, 20; vgl. Osann Cic. de rep. 1, 6. p. 20), ae, f. (v. cūdo), der Fall, I) der veranlassende, die Veranlassung, der Anlaß, der Grund (Beweggrund), der Umstand, die Ursache, Quelle, Schuld von etw. (Ggstz. effecta u. facta, n. pl.; vgl. Cic. de fat. 34 die Definition von causa), a) übh.: causa parva, Ter., parvula, Caes.: magna, Cic., maior, Liv.: c. levis, gravis, Cic.: c. evidens (Ggstz. c. abdita od. obscura od. in obscuro posita), Cels.: c. perspicua (Ggstz. obscura), Cic.: c. externa, Cic.: c. iusta, iustior, Cic.: c. vera, Ter.: c. probabilis, Cic. – cum causa, mit (triftigem, stichhaltigem) Grund, Ggstz. sine causa, Cic.: non sine causa fieri, Cels. – qua de causa, Cic.: quibus de causis, Quint.: his de causis, Cic.: quacunque de causa, Cels.: aliquibus de causis, Cels.: gravi de causa, Cic.: iustis de causis, Cic. – qua ex causa, Cic.: quibus ex causis, Quint., od. ex quibus causis, Plin. ep.: u. ex hac causa, ex his causis, Cels. – ex alia causa, Cels.: nulla alia ex causa, Sen.: multis ex causis, ex pluribus causis, Quint.: obscura aliqua ex causa, Cic. – ob eam causam, Cic.: ob eas causas, Caes.: u. ob eandem causam, Liv.: ob quam causam u. quam ob causam, quas ob causas, Liv.: ob aliam causam, non ob aliam causam, Liv.: ob nullam aliam causam, nullam aliam ob causam, nullam ob aliam causam, Liv. (s. über die Verbindung mit ob übh. Fabri Liv. 24, 8, 5). – propter eam quam dixi causam, Cic. – mit Ang. wessen? wozu? durch Genet., selten (nicht bei Cic.) durch den Infin., od. durch ad mit Akk., c. adventus, Nep.: c. belli, Cic. u.a. (auch v. Pers., s. Fabri Liv. 21, 21, 2): c. criminis, Cic.: c. mortis, v. Pers., Cic., v. einem Umstande, Liv.: parvulae causae vel falsae suscipionis vel terroris repentini, kl. U., die in f. V. od. pl. Schr. liegen, Caes.: quae tot scelerum suscipiendorum causa? Cic.: durch Infin., quae causa fuit consurgere in arma, Verg.: dolor huic et cura Neaerae coniugis ereptae causa perire fuit, Tibull.: durch ad mit Akk., satis vehemens causa ad obiurgandum, Ter. – m. weiterer Ang. weshalb? warum? causae, propter quas, Quint.: ob eam causam, quia speciem habet admirabilem, Thaumante dicitur esse natus, Cic.: cur causa Zenoni non fuerit, quamobrem etc., Cic.: multae causae sunt, quam ob rem etc., Ter. (s. Spengel Ter. Andr. 382): causam Ulixi fuisse, quare interfecerit Aiacem, Cornif. rhet.: quidnam esse causae, cur etc., Cic.: quae causa sit, cur etc., Cic.: cuius rei cum causam quaererem quidnam esset cur in quoquo oratore plurimum esset, ita maxime is pertimesceret, has causas inveniebam duas, Cic. – m. weiterer Ang. des Grundes, weil, daß od. daß nicht usw. durch quod, quo (= ut eo) ut, ne, quin, quominus (s. Fabri Sall. Cat. 51, 41. Weißenb. Liv. 5, 55, 5 u. 40, 26, 5), zB. propter hanc causam, quod etc., Cic.: ob eam causam, ut od. ne etc., Cic.: neque ob eam causam, quo facilius consequerer, Cic.: ea est causa, ut veteres cloacae nunc privata passim subeant tecta, Liv.: huius epistulae non solum ea causa est, ut ne quis a me dies intermittatur, quin etc.... sed etiam haec iustior, ut a te impetrarem, ut etc., Cic.: num quid est causae, quin amicos nostros Stoicos dimittamus? Cic.: quibus aut emerita stipendia aut morbus causae essent, quominus militarent, Liv.: eis causis, quominus dimicare vellet, movebatur, Caes. – Redensarten: in causa esse, U., Sch. sein (vgl. no. II, a am A.), zB. in causa haec sunt, Cic. ep. 1, 1. § 1: in causa (est) amor primum, deinde quod (weil usw.) etc., Plin. ep. 7, 5, 1: vim morbi in causa esse, quo serius perficeretur, Liv. 40, 26, 5: u. esse alci in causa, ut etc., Quint. 12, 5, 2. – afferre causam, causam consilii sui, den Grund angeben von usw., Cic.: afferre causam explicandae philosophiae, Veranlassung geben zu usw., Cic.: alci inferre causam belli, iurgii, gegen jmd. einen Grund zum Kr., zum Streite geltend machen, suchen (vgl. no. II a. E.), Cic. de imp. Pomp. 65. Phaedr. 1, 1, 4: alci causam alcis rei dare, Veranlassung geben zu etw. (zB. harum litterarum), Cic.: esse causam alcis rei (v. Pers.u. Lebl.), Cic. u.a. (auch von mehreren, zB. dicuntur causa mortis fuisse, Quint.: nos causa belli sumus, Liv.): causae esse, Caes., alci causae esse, Liv.: nancisci causam alcis rei, Cic.: quaerere causam eius rei u. novi consilii, nach der U. fragen, Cic. u. Liv. (vgl. quaerit causae quid sit tam repentini consilii, Nep.). – habere multas et graves causas corrumpendi iudicii, Cic.: nec umquam bellorum civilium semen et causa deerit, Cic.: causam alcis rei sustinere, von etw. die Schuld tragen, Cic. – b) der entschuldigende Grund, der Entschuldigungsgrund, die Entschuldigung, die Ausrede, der Einwand, tibi causa est de hac re, Ter.: causam accipere (gelten lassen), Cic. – c) der bemäntelnde, erdichtete Grund, der Vorwand, das Vorgeben (πρόφασις; vgl. Ruhnk. Ter. Andr. 1, 3, 8), causas fingere, Ov.: causam invenire, Ter.: causam interponens (als Vorwand angebend, unter dem Vorwand) se collegas exspectare, Nep.: u. ebenso causam interserens te hostem esse Atheniensibus, Nep. – mit Ang. wessen? durch Genet., muri causam opponere, Cic.: bes. per causam m. Genet. = unter dem Vorwande einer Sache (griech. κατά πρόφασιν), zB. per causam supplementi equitatusque cogendi, Caes.: per causam renovati ab Aequis belli, Liv. (s. Drak. Liv. 2, 32, 1. Broukh. Tibull. 1, 6 [7], 26). – mit Ang. wozu? durch Genet. od. ad m. Akk., causas novarum postulationum quaerere, Cic.: causam bellandi reperire, Nep.: causam habere ad iniuriam, Cic. – m. weiterer Ang. weshalb? iam diu aliquam causam quaerere, quamobrem etc., Ter. – m. weiterer Ang. daß od. daß nicht, fingere causam peracutam, ut etc., Cic.: fingere causas, ut etc., Tibull.: fingere causas, ne etc., Ter. – d) der eingewendete Grund, die Einwendung, der Einwand, causam hau dico, ich mache keinen Einw., Plaut.: nullam od. non causam dico, quin etc., ich habe nichts einzuwenden, daß usw., Plaut. u. Ter.: num quid causae est od. num quae causa est, quin etc., Plaut.: neu causa ulla restet relicua, quin etc., Ter.: causae nihil dicimus, quin etc., Cic. Quinct. 57. Vgl. Brix Plaut. capt. 350. Lorenz Einl. zu Plaut. Pseud. S. 9. Anm. 9. – e) als mediz. t. t., der Krankheitsanlaß, Krankheitszustand (s. Fabri Liv. 22, 8, 3), causa levis (Ggstz. causa gravior), Liv.: causa tenuissima, Cic.: causae externae, Liv.: tantum causam metuere, Cels.: afferre valetudinis causas, Quint. – dah. bei Spät. = Krankheit, Cael. Aur., Veget. u.a. – f) Abl. causā m. Genet. od. Pronom. possess., aus Ursache, auf Veranlassung, in Rücksicht auf, im Interesse eines Ggstds., um... willen, wegen, halber, auch zu, α) m. Genet., gew. dem Genet. nachgestellt, selten (des Gegensatzes, Nachdrucks wegen) ihm vorangesetzt, fili causā, Plaut.: tempestatis causā, auf V. des Wetters, durch das W., Cic.: temporis causā, der Zeit u. Umstände wegen, im Drange des Augenblicks, Cic.: rei publicae causā, Cic.: ioci causā, Cic.: delectationis causā, Cels.: animi causā, s. animus no. II, A, 2, d: auxilii causā, Caes.: contumeliae causā (Ggstz. honoris causā), Cic.: mortis causā patris sui, Liv.: honoris causā, s. honōs: fidei causā, Sall.: exempli causā, Cic.: verbi causā, Cic.: liberorum quaerendorum causā, Plaut. u. Suet.: liberûm quaesundûm causā, Enn. fr.: voluptatum adipiscendarum causā, Cic.: dissimulandi causā, Sall.: u. alcis causā cupere, velle, velle omnia, debere omnia, Cic. – vor dem Genet., causā virginis, Ter. Eun. 202: causā antiquitatis, Vulcat. Sedig. fr. bei Gell. 15, 24. v. 13: causā amicorum, Cic. de amic. 57: causā ignominiae, Liv. 40, 41, 11 H.: causā ludorum, Liv. 40, 44, 10 H.: causā detrectandi sacramenti, Suet. Aug. 24 R., causā conservandae vocis, Augustin. conf. 6, 3, 3, s. Madvig Emendatt. Liv. p. 474. – zwischen zwei Genet., aedificandi causā theatri, Amm. 29, 6, 11. – β) m. Pronom. poss., meā causā, um meinetwillen, meinetwegen, in meinem Interesse, mir zuliebe, Cic. (auch causā meā des Verses wegen bei den Komik. u. bei Hor. sat. 1, 4, 97): u. so tuā causā, nostrā causā, vestrā causā, Cic.: alienā potius causā quam suā, Quint.

    II) der obwaltende, a) die obwaltende Angelegenheit, Sache, der Gegenstand, Punkt, die Sachlage, der Sachverhalt, Alexandrina causa, Cic.: nec praetermittebat fere quicquam, quod esset in causa, was zur Sache gehörte, Cic. Brut. 303 (vgl. oben no. I, a in causa esse): et causam et hominem probare, Caes.: super tali causa eodem missum esse, Nep.: sic egit causam tuam, ut etc., Cic.: cui senatus dederat publicam (al. publice) causam, ut etc., den offiziellen Auftrag, Cic. – im Ggstz. zu Nebenumständen, armis inferiores, non causā fuisse, Cic.: parum precibus, parum causā proficere, Liv. – b) die obwaltende Lage, Stellung, der obwaltende Fall, obwaltende Zustand, suam causam non nosse, alienas facile discere, Cic.: num alia in causa M. Cato fuit, aliā ceteri qui etc., Cic.: (Regulus) erat in meliore causa, Cic.: in eadem causa erant Usipetes et Tenchteri, Caes.: (praedia) soluta meliore causā sunt quam obligata, Cic. – c) das obwaltende freundschaftliche Verhältnis, die freundschaftliche Beziehung zu jmd., das Freundschaftsverhältnis, die Verbindung, quicum tibi affinitas, societas, omnes denique causae et necessitudines veteres intercedebant, Cic.: ad eas causas quibus inter nos amore sumus, officiis, vetustate coniuncti patriae caritas accessit, Cic.: explicare breviter, quae mihi sit ratio et causa cum Caesare, Cic. – d) das Interesse, das man verfolgt, die Sache, Partei, die man verficht (s. die Auslgg. zu Cic. de imp. Pomp. 2): causa senatoria, popularis, Iustin.: populi Romani vera, Cic.: c. Caesaris melior, Quint.: suarum partium c., Quint.: c., quam Pompeius susceperat, Cic.: causam imperii cognoscere, Cic.: causam rei publicae non tenere, Cic. (s. Halm Cic. Sull. 32): u. ad causam publicam accedere, das Interesse des Staates zu vertreten beginnen, Cic.: causam populi agere (Ggstz. causam optimatium agere), Nep.: rem in causam plebis inclinare, Quint.: ea causa, quae est senatui, quae est dis hominibusque gratissima, Cic.: ii, quorum est una causa, Cic.: non omnibus Sullae causa grata, Cic.: utrum militantium

    adversarii estis, an causam agitis ? Liv.: omnis familiae causa consistit tibi, das Interesse für usw. (die Sorge für die Unterhaltung der usw.), Plaut. asin. 520. – e) der in Frage stehende od. gestellte Gegenstand, Punkt, α) = ὑπόθεσις die Aufgabe, der Stoff, das Thema, der Streitpunkt (s. Cic. top. 79. Quint. 3, 5, 7), sowohl einer philosophischen Erörterung usw., poscere eorum aliquem qui adsunt causam disserendi, Cic.: quod vero maxime rem causamque continet, Cic. – als einer rednerischen Darstellung, der Fall, verae causae aut forenses, wirkliche Geschäfts-od. Gerichtsfälle, Cic.: causarum, quae sint a communi quaestione seiunctae, partim in iudiciis versari, partim in deliberationibus, Cic. – β) der obwaltende Rechtsfall, die Rechtssache, die Rechtsfrage, die gerichtliche Sache, die Streitfrage, der Prozeß, causa capitis, causa capitis aut famae, Cic.: maiestatis, Tac. – causae forenses, Cic.: causae malae, optimae, Cic.: causae privatae, publicae, Cic.: c. centumviralis, Cic.: c. liberalis, Cic.: c. superior, Ggstz. c. inferior, Cic.: c. parvula, Bagatellsache, Cic.: c. tenuis, Cic.: c. vera (gerechte), Cic.: causa iudicata atque damnata, Cic.: causā indictā, ohne Prozeß, Cic.: causā cognitā (Ggstz. causā

    incognitā), Cic. – actio, actor causae, Cic.: causae dictio, Cic.: orationes causarum, Cic. – accedere causae od. ad causam, Cic.: adesse in hac causa, Cic.: adesse tali causae, Quint.: agere causam, s. ago no. II, B, 5, c (S. 270): causam defendere, Cic.: causas defensitare, Cic. – causam dicere = den Prozeß führen (v. gerichtl. Redner) u. = sich verteidigen od. sich verteidigen lassen (v. Angeklagten, Ggstz. accusare), Cic.: causam parricidii dicere (v. gerichtl. Redner), Liv.: coronae subreptae de Capitolio causam dicere (v. Angeklagten), Porphyr.: causam ex vinculis dicere (v. Angeklagten), Caes. u. Liv. – causam discere, sich vortragen lassen (v. Sachwalter), Cic.: causam docere alqm, einem Sachwalter vortragen, Cic.: causam orare, perorare, Cic. – causam alci inferre, Auct. b. Hisp. 1, 4 u. ICt. (versch. v. oben no. I, a). – causam recipere, suscipere, Cic.: causā desistere (v. Kläger), Cic.: causā premi, mit seinem Pr. ins Gedränge kommen, Sen.: in causis iudiciisque versari, Cic. – causam tenere, obtinere, sustinere, den Prozeß gewinnen, Cic.: u. so auch vincere causam suam, Ov. – u. causam perdere, seines Interesses verlustig gehen, den Pr. verlieren, Cic.: causā cadere, infolge eines Formfehlers den Pr. verlieren, Cic., Suet. u. ICt. (s. Piderit Cic. de or. 1, 66. Halm Cic. Mur. 9). – causa labefactatur ad iudicem, Cic. – f) die ganze jurist. Beschaffenheit eines Rechtsobjekts, bes. die damit verbundenen Lasten und Vorteile, tota causa fundi, ICt.: fundus cum sua causa transit, ICt.: dominium cum sua causa transferre, ICt.: bona cum causa, ICt.: dah. oft sine causa, ohne Nutzen od. Vorteil, umsonst, Eccl. (s. Rönsch Itala p. 306). – / Nicht selten steht causa mit einem gewissen Lautspiele in einem Satze in der Bedeutung von no. I u. von no. II nebeneinander, zB. meā causā causam accipite, Ter. heaut. 47: his de causis ego huic causae patronus exstiti, Cic. Rosc. Am. 5 (dazu Halm).

    lateinisch-deutsches > causa

  • 11 causa

    causa (von Cicero u. nach ihm noch von Vergil u. auch in Inschr. caussa geschr., s. Quint. 1, 7, 20; vgl. Osann Cic. de rep. 1, 6. p. 20), ae, f. (v. cūdo), der Fall, I) der veranlassende, die Veranlassung, der Anlaß, der Grund (Beweggrund), der Umstand, die Ursache, Quelle, Schuld von etw. (Ggstz. effecta u. facta, n. pl.; vgl. Cic. de fat. 34 die Definition von causa), a) übh.: causa parva, Ter., parvula, Caes.: magna, Cic., maior, Liv.: c. levis, gravis, Cic.: c. evidens (Ggstz. c. abdita od. obscura od. in obscuro posita), Cels.: c. perspicua (Ggstz. obscura), Cic.: c. externa, Cic.: c. iusta, iustior, Cic.: c. vera, Ter.: c. probabilis, Cic. – cum causa, mit (triftigem, stichhaltigem) Grund, Ggstz. sine causa, Cic.: non sine causa fieri, Cels. – qua de causa, Cic.: quibus de causis, Quint.: his de causis, Cic.: quacunque de causa, Cels.: aliquibus de causis, Cels.: gravi de causa, Cic.: iustis de causis, Cic. – qua ex causa, Cic.: quibus ex causis, Quint., od. ex quibus causis, Plin. ep.: u. ex hac causa, ex his causis, Cels. – ex alia causa, Cels.: nulla alia ex causa, Sen.: multis ex causis, ex pluribus causis, Quint.: obscura aliqua ex causa, Cic. – ob eam causam, Cic.: ob eas causas, Caes.: u. ob eandem causam, Liv.: ob quam causam u. quam ob causam, quas ob causas, Liv.: ob aliam causam, non ob aliam causam, Liv.: ob nullam aliam causam, nullam aliam ob
    ————
    causam, nullam ob aliam causam, Liv. (s. über die Verbindung mit ob übh. Fabri Liv. 24, 8, 5). – propter eam quam dixi causam, Cic. – mit Ang. wessen? wozu? durch Genet., selten (nicht bei Cic.) durch den Infin., od. durch ad mit Akk., c. adventus, Nep.: c. belli, Cic. u.a. (auch v. Pers., s. Fabri Liv. 21, 21, 2): c. criminis, Cic.: c. mortis, v. Pers., Cic., v. einem Umstande, Liv.: parvulae causae vel falsae suscipionis vel terroris repentini, kl. U., die in f. V. od. pl. Schr. liegen, Caes.: quae tot scelerum suscipiendorum causa? Cic.: durch Infin., quae causa fuit consurgere in arma, Verg.: dolor huic et cura Neaerae coniugis ereptae causa perire fuit, Tibull.: durch ad mit Akk., satis vehemens causa ad obiurgandum, Ter. – m. weiterer Ang. weshalb? warum? causae, propter quas, Quint.: ob eam causam, quia speciem habet admirabilem, Thaumante dicitur esse natus, Cic.: cur causa Zenoni non fuerit, quamobrem etc., Cic.: multae causae sunt, quam ob rem etc., Ter. (s. Spengel Ter. Andr. 382): causam Ulixi fuisse, quare interfecerit Aiacem, Cornif. rhet.: quidnam esse causae, cur etc., Cic.: quae causa sit, cur etc., Cic.: cuius rei cum causam quaererem quidnam esset cur in quoquo oratore plurimum esset, ita maxime is pertimesceret, has causas inveniebam duas, Cic. – m. weiterer Ang. des Grundes, weil, daß od. daß nicht usw. durch quod, quo (= ut eo) ut, ne, quin, quominus (s. Fabri Sall.
    ————
    Cat. 51, 41. Weißenb. Liv. 5, 55, 5 u. 40, 26, 5), zB. propter hanc causam, quod etc., Cic.: ob eam causam, ut od. ne etc., Cic.: neque ob eam causam, quo facilius consequerer, Cic.: ea est causa, ut veteres cloacae nunc privata passim subeant tecta, Liv.: huius epistulae non solum ea causa est, ut ne quis a me dies intermittatur, quin etc.... sed etiam haec iustior, ut a te impetrarem, ut etc., Cic.: num quid est causae, quin amicos nostros Stoicos dimittamus? Cic.: quibus aut emerita stipendia aut morbus causae essent, quominus militarent, Liv.: eis causis, quominus dimicare vellet, movebatur, Caes. – Redensarten: in causa esse, U., Sch. sein (vgl. no. II, a am A.), zB. in causa haec sunt, Cic. ep. 1, 1. § 1: in causa (est) amor primum, deinde quod (weil usw.) etc., Plin. ep. 7, 5, 1: vim morbi in causa esse, quo serius perficeretur, Liv. 40, 26, 5: u. esse alci in causa, ut etc., Quint. 12, 5, 2. – afferre causam, causam consilii sui, den Grund angeben von usw., Cic.: afferre causam explicandae philosophiae, Veranlassung geben zu usw., Cic.: alci inferre causam belli, iurgii, gegen jmd. einen Grund zum Kr., zum Streite geltend machen, suchen (vgl. no. II a. E.), Cic. de imp. Pomp. 65. Phaedr. 1, 1, 4: alci causam alcis rei dare, Veranlassung geben zu etw. (zB. harum litterarum), Cic.: esse causam alcis rei (v. Pers.u. Lebl.), Cic. u.a. (auch von mehreren, zB. dicuntur causa mortis fuisse, Quint.: nos causa belli
    ————
    sumus, Liv.): causae esse, Caes., alci causae esse, Liv.: nancisci causam alcis rei, Cic.: quaerere causam eius rei u. novi consilii, nach der U. fragen, Cic. u. Liv. (vgl. quaerit causae quid sit tam repentini consilii, Nep.). – habere multas et graves causas corrumpendi iudicii, Cic.: nec umquam bellorum civilium semen et causa deerit, Cic.: causam alcis rei sustinere, von etw. die Schuld tragen, Cic. – b) der entschuldigende Grund, der Entschuldigungsgrund, die Entschuldigung, die Ausrede, der Einwand, tibi causa est de hac re, Ter.: causam accipere (gelten lassen), Cic. – c) der bemäntelnde, erdichtete Grund, der Vorwand, das Vorgeben (πρόφασις; vgl. Ruhnk. Ter. Andr. 1, 3, 8), causas fingere, Ov.: causam invenire, Ter.: causam interponens (als Vorwand angebend, unter dem Vorwand) se collegas exspectare, Nep.: u. ebenso causam interserens te hostem esse Atheniensibus, Nep. – mit Ang. wessen? durch Genet., muri causam opponere, Cic.: bes. per causam m. Genet. = unter dem Vorwande einer Sache (griech. κατά πρόφασιν), zB. per causam supplementi equitatusque cogendi, Caes.: per causam renovati ab Aequis belli, Liv. (s. Drak. Liv. 2, 32, 1. Broukh. Tibull. 1, 6 [7], 26). – mit Ang. wozu? durch Genet. od. ad m. Akk., causas novarum postulationum quaerere, Cic.: causam bellandi reperire, Nep.: causam habere ad iniuriam, Cic. – m. weiterer Ang. weshalb? iam diu ali-
    ————
    quam causam quaerere, quamobrem etc., Ter. – m. weiterer Ang. daß od. daß nicht, fingere causam peracutam, ut etc., Cic.: fingere causas, ut etc., Tibull.: fingere causas, ne etc., Ter. – d) der eingewendete Grund, die Einwendung, der Einwand, causam hau dico, ich mache keinen Einw., Plaut.: nullam od. non causam dico, quin etc., ich habe nichts einzuwenden, daß usw., Plaut. u. Ter.: num quid causae est od. num quae causa est, quin etc., Plaut.: neu causa ulla restet relicua, quin etc., Ter.: causae nihil dicimus, quin etc., Cic. Quinct. 57. Vgl. Brix Plaut. capt. 350. Lorenz Einl. zu Plaut. Pseud. S. 9. Anm. 9. – e) als mediz. t. t., der Krankheitsanlaß, Krankheitszustand (s. Fabri Liv. 22, 8, 3), causa levis (Ggstz. causa gravior), Liv.: causa tenuissima, Cic.: causae externae, Liv.: tantum causam metuere, Cels.: afferre valetudinis causas, Quint. – dah. bei Spät. = Krankheit, Cael. Aur., Veget. u.a. – f) Abl. causā m. Genet. od. Pronom. possess., aus Ursache, auf Veranlassung, in Rücksicht auf, im Interesse eines Ggstds., um... willen, wegen, halber, auch zu, α) m. Genet., gew. dem Genet. nachgestellt, selten (des Gegensatzes, Nachdrucks wegen) ihm vorangesetzt, fili causā, Plaut.: tempestatis causā, auf V. des Wetters, durch das W., Cic.: temporis causā, der Zeit u. Umstände wegen, im Drange des Augenblicks, Cic.: rei publicae causā, Cic.: ioci causā, Cic.: delectationis causā,
    ————
    Cels.: animi causā, s. animus no. II, A, 2, d: auxilii causā, Caes.: contumeliae causā (Ggstz. honoris causā), Cic.: mortis causā patris sui, Liv.: honoris causā, s. honos: fidei causā, Sall.: exempli causā, Cic.: verbi causā, Cic.: liberorum quaerendorum causā, Plaut. u. Suet.: liberûm quaesundûm causā, Enn. fr.: voluptatum adipiscendarum causā, Cic.: dissimulandi causā, Sall.: u. alcis causā cupere, velle, velle omnia, debere omnia, Cic. – vor dem Genet., causā virginis, Ter. Eun. 202: causā antiquitatis, Vulcat. Sedig. fr. bei Gell. 15, 24. v. 13: causā amicorum, Cic. de amic. 57: causā ignominiae, Liv. 40, 41, 11 H.: causā ludorum, Liv. 40, 44, 10 H.: causā detrectandi sacramenti, Suet. Aug. 24 R., causā conservandae vocis, Augustin. conf. 6, 3, 3, s. Madvig Emendatt. Liv. p. 474. – zwischen zwei Genet., aedificandi causā theatri, Amm. 29, 6, 11. – β) m. Pronom. poss., meā causā, um meinetwillen, meinetwegen, in meinem Interesse, mir zuliebe, Cic. (auch causā meā des Verses wegen bei den Komik. u. bei Hor. sat. 1, 4, 97): u. so tuā causā, nostrā causā, vestrā causā, Cic.: alienā potius causā quam suā, Quint.
    II) der obwaltende, a) die obwaltende Angelegenheit, Sache, der Gegenstand, Punkt, die Sachlage, der Sachverhalt, Alexandrina causa, Cic.: nec praetermittebat fere quicquam, quod esset in causa, was zur Sache gehörte, Cic. Brut. 303 (vgl. oben no. I, a
    ————
    in causa esse): et causam et hominem probare, Caes.: super tali causa eodem missum esse, Nep.: sic egit causam tuam, ut etc., Cic.: cui senatus dederat publicam (al. publice) causam, ut etc., den offiziellen Auftrag, Cic. – im Ggstz. zu Nebenumständen, armis inferiores, non causā fuisse, Cic.: parum precibus, parum causā proficere, Liv. – b) die obwaltende Lage, Stellung, der obwaltende Fall, obwaltende Zustand, suam causam non nosse, alienas facile discere, Cic.: num alia in causa M. Cato fuit, aliā ceteri qui etc., Cic.: (Regulus) erat in meliore causa, Cic.: in eadem causa erant Usipetes et Tenchteri, Caes.: (praedia) soluta meliore causā sunt quam obligata, Cic. – c) das obwaltende freundschaftliche Verhältnis, die freundschaftliche Beziehung zu jmd., das Freundschaftsverhältnis, die Verbindung, quicum tibi affinitas, societas, omnes denique causae et necessitudines veteres intercedebant, Cic.: ad eas causas quibus inter nos amore sumus, officiis, vetustate coniuncti patriae caritas accessit, Cic.: explicare breviter, quae mihi sit ratio et causa cum Caesare, Cic. – d) das Interesse, das man verfolgt, die Sache, Partei, die man verficht (s. die Auslgg. zu Cic. de imp. Pomp. 2): causa senatoria, popularis, Iustin.: populi Romani vera, Cic.: c. Caesaris melior, Quint.: suarum partium c., Quint.: c., quam Pompeius susceperat, Cic.: causam imperii cognoscere, Cic.: causam rei publicae
    ————
    non tenere, Cic. (s. Halm Cic. Sull. 32): u. ad causam publicam accedere, das Interesse des Staates zu vertreten beginnen, Cic.: causam populi agere (Ggstz. causam optimatium agere), Nep.: rem in causam plebis inclinare, Quint.: ea causa, quae est senatui, quae est dis hominibusque gratissima, Cic.: ii, quorum est una causa, Cic.: non omnibus Sullae causa grata, Cic.: utrum militantium
    adversarii estis, an causam agitis ? Liv.: omnis familiae causa consistit tibi, das Interesse für usw. (die Sorge für die Unterhaltung der usw.), Plaut. asin. 520. – e) der in Frage stehende od. gestellte Gegenstand, Punkt, α) = ὑπόθεσις die Aufgabe, der Stoff, das Thema, der Streitpunkt (s. Cic. top. 79. Quint. 3, 5, 7), sowohl einer philosophischen Erörterung usw., poscere eorum aliquem qui adsunt causam disserendi, Cic.: quod vero maxime rem causamque continet, Cic. – als einer rednerischen Darstellung, der Fall, verae causae aut forenses, wirkliche Geschäfts- od. Gerichtsfälle, Cic.: causarum, quae sint a communi quaestione seiunctae, partim in iudiciis versari, partim in deliberationibus, Cic. – β) der obwaltende Rechtsfall, die Rechtssache, die Rechtsfrage, die gerichtliche Sache, die Streitfrage, der Prozeß, causa capitis, causa capitis aut famae, Cic.: maiestatis, Tac. – causae forenses, Cic.: causae malae, optimae, Cic.: causae privatae, publicae, Cic.: c. centum-
    ————
    viralis, Cic.: c. liberalis, Cic.: c. superior, Ggstz. c. inferior, Cic.: c. parvula, Bagatellsache, Cic.: c. tenuis, Cic.: c. vera (gerechte), Cic.: causa iudicata atque damnata, Cic.: causā indictā, ohne Prozeß, Cic.: causā cognitā (Ggstz. causā
    incognitā), Cic. – actio, actor causae, Cic.: causae dictio, Cic.: orationes causarum, Cic. – accedere causae od. ad causam, Cic.: adesse in hac causa, Cic.: adesse tali causae, Quint.: agere causam, s. ago no. II, B, 5, c (S. 270): causam defendere, Cic.: causas defensitare, Cic. – causam dicere = den Prozeß führen (v. gerichtl. Redner) u. = sich verteidigen od. sich verteidigen lassen (v. Angeklagten, Ggstz. accusare), Cic.: causam parricidii dicere (v. gerichtl. Redner), Liv.: coronae subreptae de Capitolio causam dicere (v. Angeklagten), Porphyr.: causam ex vinculis dicere (v. Angeklagten), Caes. u. Liv. – causam discere, sich vortragen lassen (v. Sachwalter), Cic.: causam docere alqm, einem Sachwalter vortragen, Cic.: causam orare, perorare, Cic. – causam alci inferre, Auct. b. Hisp. 1, 4 u. ICt. (versch. v. oben no. I, a). – causam recipere, suscipere, Cic.: causā desistere (v. Kläger), Cic.: causā premi, mit seinem Pr. ins Gedränge kommen, Sen.: in causis iudiciisque versari, Cic. – causam tenere, obtinere, sustinere, den Prozeß gewinnen, Cic.: u. so auch vincere causam suam, Ov. – u. causam perdere, seines Interesses verlustig gehen, den
    ————
    Pr. verlieren, Cic.: causā cadere, infolge eines Formfehlers den Pr. verlieren, Cic., Suet. u. ICt. (s. Piderit Cic. de or. 1, 66. Halm Cic. Mur. 9). – causa labefactatur ad iudicem, Cic. – f) die ganze jurist. Beschaffenheit eines Rechtsobjekts, bes. die damit verbundenen Lasten und Vorteile, tota causa fundi, ICt.: fundus cum sua causa transit, ICt.: dominium cum sua causa transferre, ICt.: bona cum causa, ICt.: dah. oft sine causa, ohne Nutzen od. Vorteil, umsonst, Eccl. (s. Rönsch Itala p. 306). – Nicht selten steht causa mit einem gewissen Lautspiele in einem Satze in der Bedeutung von no. I u. von no. II nebeneinander, zB. meā causā causam accipite, Ter. heaut. 47: his de causis ego huic causae patronus exstiti, Cic. Rosc. Am. 5 (dazu Halm).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > causa

  • 12 accuso

    ac-cūso (also with ss; cf. Cassiod. 2283 P.), āvi, ātum, 1, v. a. [fr. causa; cf. cludo with claudo], orig. = ad causam provocare, to call one to account, to make complaint against, to reproach, blame.
    I.
    In gen., of persons:

    si id non me accusas, tu ipse objurgandus es,

    if you do not call me to account for it, you yourself deserve to be reprimanded, Plaut. Trin. 1, 2, 59:

    quid me accusas?

    id. As. 1, 3, 21:

    meretricem hanc primum adeundam censeo, oremus, accusemus gravius, denique minitemur,

    we must entreat, severely chide, and finally threaten her, Ter. Hec. 4, 4, 94 sq.:

    ambo accusandi,

    you both deserve reproach, id. Heaut. 1, 1, 67:

    cotidie accusabam,

    I daily took him to task, id. ib. 1, 1, 50:

    me accusas cum hunc casum tam graviter feram,

    Cic. Att. 3, 13; id. Fam. 1, 1 Manut.:

    me tibi excuso in eo ipso, in quo te accuso,

    id. Q. Fr. 2, 2:

    ut me accusare de epistularum neglegentia possis,

    that you may blame me for my tardiness in writing, id. Att. 1, 6. —Also metaph. of things, to blame, find fault with:

    alicujus desperationem,

    Cic. Fam. 6, 1: inertiam adolescentium, id. de Or. 1, 58 (cf. incusare, Tac. H. 4, 42);

    hence also: culpam alicujus,

    to lay the fault on one, Cic. Planc. 4, 9; cf. id. Sest. 38, 80; id. Lig. 1, 2; id. Cael. 12, 29.—Hence,
    II.
    Esp.
    A.
    Transferred to civil life, to call one to account publicly (ad causam publicam, or publice dicendam provocare), to accuse, to inform against, arraign, indict (while incusare means to involve or entangle one in a cause); t. t. in Roman judicial lang.; constr. with aliquem alicujus rei (like katêgorein, cf. Prisc. 1187 P.):

    accusant ii, qui in fortunas hujus invaserunt, causam dicit is, cui nihil reliquerunt,

    Cic. Rosc. Am. 5:

    numquam, si se ambitu commaculasset, ambitus alterum accusaret,

    id. Cael. 7:

    ne quis ante actarum rerum accusaretur,

    that no one should be called to account for previous offences, Nep. Thras. 3, 2; Milt. 1, 7. Other rarer constructions are: aliquem aliquid (only with id, illud, quod), Plaut. Trin. 1, 2, 59; cf. Ter. Ph. 5, 8, 21:

    aliquo crimine,

    Cic. Verr. 1, 16; Nep. Milt. 8; id. Lys. 3, 4; id. Ep. 1 al.:

    de pecuniis repetundis,

    Cic. Clu. 41, 114; cf.:

    de veneficiis,

    id. Rosc. Am. 32, 90:

    inter sicarios,

    id. ib. 32; cf. Zumpt, § 446; Rudd. 2, 165 sq.; 169, note 4.—The punishment that is implied in the accusation is put in gen.:

    capitis,

    to accuse one of a capital crime, Nep. Paus. 2, 6; cf. Zumpt, § 447. —
    B.
    Casus accusandi, the fourth case in grammar, the accusative case, Var. L. L. 8, § 66 Müll.; v. accusativus.

    Lewis & Short latin dictionary > accuso

  • 13 committo

    com-mitto, mīsī, missum, ere, zusammenlassen, zusammenbringen, I) eig.: a) mater. lebl. Objj. zusammenlassen, aneinanderlassen = zusammenfügen, aneinander- oder aufeinanderfügen, verbinden, vereinigen (Ggstz. dirimere), u. refl. se committere od. Passiv committi medial = zusammengehen, sich anschließen, dicht anstoßen, sich verbinden, sich vereinigen, malos (Balken, Ständer), Caes.: opera (Befestigungswerke), Liv.: maria, Curt.: duas noctes, Ov.: plagarum orae committuntur, Cels.: quia vehementer rursus se commiserunt (orae ossis), Cels. – influentem urbi Tiberinum (den Tiber) ponte, Flor. – m. Ang. wem? womit? durch Dat., durch cum u. Abl., durch inter se, zB. dextram dextrae, Ov.: manum Teucris, poet. = handgemein werden, Verg.: lacum flumini, Plin. ep.: urbem continenti (von einem Damm), Curt.: viam viae, Liv.: ubi se (Syria) Ciliciae committit, Mela: quā naris fronti committitur, Ov.: costae committuntur cum osse pectoris, Cels.: orae scroti suturis inter se committendae, Cels.: nondum commissa inter se munimenta, Liv.: v. der Wortfügung, res in ordinem digestae et inter se commissae, Quint.: vermiculate lexeis inter se c., Quint. – m. Ang. wohin? wozu? durch in u. Akk., donec se duo capita in priorem partem (nach vorn) committant, Cels.: commissa in unum crura, Ov.: ceterae suturae in unguem committuntur, vereinigen sich auss genauste, Cels. – b) leb. Wesen, α) zum Kampf u. Wettstreit aneinanderlassen, aneinanderhetzen, bei Ang. mit wem? konstr. mit cum u. Abl., mit bl. Dat., m. inter se, zum Kampfe, duos canes in conspectu populi, Frontin.: arietes vel boves, ICt. – u. acies commissas solvere, Prop. – bes. in den öffentl. Spielen, quingenos pedites, tricenos equites hinc inde, Suet.: pugiles Latinos cum Graecis, Suet. – zum Wortgezänk, omnes inter se, Suet. – zum Wettstreit mit Worten, aequales inter se, Suet. – β) zum Vergleich zusammenstellen, vates, Iuven. 6, 436: sua scripta antiquae Corinnae, Prop. 2, 3, 21.

    II) mehr übtr.: 1) etw. zu Werke-, zur Ausführung-, zur Anwendung bringen, a) im allg., beginnen, stattfinden lassen, abhalten, anstellen, veranstalten (Ggstz. finire), bei Ang. mit wem? mit cum u. Abl. od. m. inter se, zB. pugnam u. pugnam cum alqo, Cic.: proelium, Caes.: proelium a dextro cornu, Caes.: proelium cum hostium equitatu, Caes.: commissum erat proelium inter Macedones Ariosque, Curt.: modicum certamen, Liv.: leve certamen in alto, Liv.: bellum, Liv., verb. (im Ggstz.) bellum c. et profligare (seinem Ende nahe bringen), Liv. (s. Fabri Liv. 21, 40, 11): bellum ad Chalcidem, Liv.: bellum prospere, Liv., inconsultius, Iustin.: primo tempore commissum est Punicum bellum, profligatum secundo, tertio vero confectum est, Flor. – c. obsidionem, Curt.: c. rixam, Liv. – agona musicum, aufführen, Suet.: u. so spectaculum, Liv.: ludos, Cic. – cenam maturo ovo, Varr. fr. – tribuni sanguine commissa proscriptio, Ciceronis paene finita, Vell. – iudicium inter sicarios committitur, Cic.: fausto committitur omine sermo, Ov. – absol. = eine Schlacht liefern, kämpfen, parvā manu cum copiosissimo hoste, Eutr.: contra Sullam, Eutr.: priusquam committeretur, vor Beginn des Kampfes, Suet. – b) etw. Straffälliges ins Werk setzen, zur Ausführung kommen lassen, ausüben, begehen, verschulden, α) m. Ang. der Sache, die man begeht, αα) durch Acc., tantum facinus, Cic.: multa virilis audaciae facinora, Sall.: multa maleficia, Cic.: tantum scelus, Cic.: tantum nefas, Curt.: multas nefarias res, Cic.: delictum maius, Caes.: caedem, caedes, Ov. u. Curt.: parricidium, Quint.: incestum cum filia, Quint.: nihil commisisse, Cic.: si quae culpa commissa est, Cic.: ego etiam quae tu sine Verre commisisti, Verri crimini daturus sum, Cic. – m. Ang. gegen wen? durch in od. erga od. adversus u. Akk., multa et in deos et in homines impie nefarieque, Cic.: quod secus a me erga te commissum videretur, Cic.: quae Philippi bello adversus populum Romanum commisissent, Liv. – ββ) durch folg. Infin., es dahin kommen lassen, committit saepe repelli, Ov. met. 9, 632: hoc cum saepius bubulci fieri vident, non committunt scamna facere, Col. 2, 4, 3. – γγ) durch folg. ut u. Konj., es dahin kommen lassen, es verschulden, daß usw., id me commissurum, ut patiar fieri ne animum induxeris, Plaut.: sordidum ad famam (est) committere, ut accusator nominere, Cic. – oft m. vorhergeh. Negation, non committet hodie ut vapulet, Ter.: non committam posthac, ut me accusare de epistularum neglegentia possis, Cic.: quā re ne committeret, ut is locus, ubi constitissent, a populi Romani calamitate nomen caperet, Caes. – δδ) durch folg. quare od. cur, quod neque commissum a se intellegeret, quare timeret, neque etc., Caes. b. G. 1, 14, 2: Caedicius negare se commissurum, cur sibi quisquam imperium finiret, Liv. 5, 46, 6. – β) absol., etwas verüben, es versehen, fehlen, sündigen, cum verisimile erit, aliquem commisisse, Cic.: nemo enim committeret, Cic. – m. Ang. gegen was? durch contra od. in od. adversus u. Akk., contra legem, Cic.: contra leges, ICt.: in legem, ICt.: adversus testamentum, ICt. – m. Ang. nach welchem Gesetze? durch Abl., lege censoriā, Varr.: lege de sicariis, Quint. – c) machen, daß eine Vertrags- od. Rechtsbestimmung od. eine Strafe in Anwendung kommt, in Kraft tritt, d.i. α) eine Vertragsbestimmung in Erfüllung gehen-, vor sich gehen lassen, civitas obligata sponsione commissā, durch die bereits vor sich gegangene (verwirkte) Verbürgung, Liv. 9, 11, 10: hanc ego devotionem capitis mei... convictam esse et commissam putabo, als verwirkt erwiesen u. der Augenblick der Erfüllung eingetreten sei, Cic. de domo 145. – u. so bei den Juristen, c. edictum, stipulationem, die Erfüllung des Edikts usw. verwirken, ICt.: stipulatio committitur, tritt in Wirkung, ICt.: so auch cautio committitur, ICt.: dies committendi, Verfalltag, ICt. – β) eine Strafe zur Anwendung kommen lassen, verwirken, multam, Cic.: poenam octupli, Cic. – dah. γ) Partiz. Perf. commissus v. Strafobjekt, verfallen, hypothecae commissae, Cic.: hereditas Veneri Erycinae (der V.) commissa, Cic.: hanc fiduciam (Unterpfand, Hypothek) commissam tibi dicis, Cic.

    2) jmd. od. etw. in den Bereich, in den Schutz, in die Willkür usw. jmds. od. einer Sache hinlassen, d.i. in einen Ort usw. sich getrauen od. sich wagen lassen (dah. se committere oft = sich getrauen, sich wagen), jmdm. od. einem Ggstde. anheimgeben, überlassen, anvertrauen, aussetzen, preisgeben, m. Ang. wohin? wem? durch in u. Akk. od. durch bl. Dat., α) pers. Objj.: se longius a portibus, Caes.: se in conclave, Cic.: se in senatum, Cic.: se in populi Romani conspectum, Cic.: ne duae legiones sine Picentinis cohortibus in conspectum Caesaris committerentur, Cic.: c. duos filios in aleam eius, qui proponitur, casus, Liv.: se non c. in aciem, Liv.: se urbi, Cic.: se theatro populoque Romano, sich ins Th. u. vor die Augen des röm. Volkes wagen, Cic.: se ludis, bei den öffentlichen Spielen zu erscheinen wagen, Cic.: se publico non c., nicht wagen, sich öffentlich sehen zu lassen, Suet.: se non solum populo, sed etiam senatui, Cic.: se itineri tam infesto tamque periculoso, Cic.: se tam longae navigationi et viae, Cic.: se nusquam proelio, Liv.: persecutis hostibus nusquam se aequo certamine, Liv. – alci filiam, Ter., liberos suos, Ter.: ovem lupo (sprichw., griech. καταλείπειν οϊν εν λύκοισι), Ter. eun. 832: infirmas legiones hostibus committere non audere, Hirt. b. G.: mulierem alci primo partu, Ter.: alqm fidei alcis, Curt.: alqm fidei tutelaeque alcis, Curt.: alqm fidei potestatique alcis, Cic.: ut commissus sit fidei (vestrae), permissus potestati, Cic.: ego me tuae commendo et committo fide (= fidei), Ter.: se aut mortis aut servitutis periculo, Cic.: post cibum se neque frigori neque aestui neque labori, Cels. – mit Ang. als wen? durch Prädikatsakk., gnatam suam alci uxorem, Ter.: alci alqm alendum, Ov. – β) leblose Objj.: collum tonsori, Cic.: semen solo, Col.: non protinus aciem (Auge) infirmam improbo lumini, Sen.: c. alci epistulam, Cic.: c. alci alqd legendum, Fronto: alci litteras liberiores, Cic.: alci portam, (zur Bewachung) anvertrauen, Verg.: alci urbem, zur Verteidigung anvertrauen, Frontin.: alci bellum, den Kr. (= die Führung des Kr.), Cic.: u. so alci bellum contra Afros, Eutr.: iudici litem, Petr.: quaedam domestica litteris (einem Briefe) non c., Cic. (vgl. sed haec ipsa nescio rectene sit litteris commissa, Cic.): (alci) consilia, Cic.: alci fortunas suas, Ter.: summum imperium potestatemque alci, Nep.: (alci) custodiam pecuniae, Curt.: alci rem publicam, Liv. u.a. (s. Drak. Liv. 25, 7, 3): alci salutem suam, Curt.: salutem navibus, Iustin.: alci vitam, Cic.: rem proelio, es auf ein Tr. ankommen lassen, Caes.: ebenso rem in aciem, Liv.: rem in casum ancipitis eventus, Liv.: ne rem committeret eo, ubi duae acies timendae essent, Liv.: c. rem publicam in discrimen, die Sache des Staates dem Risiko preisgeben (auf die Spitze stellen), Liv. – γ) absol., alci comm., es jmdm. anheimgeben, jmdm. die Sache in die Hand geben, es auf jmd. ankommen lassen, auch jmdm. sich anvertrauen (s. Madvig Epist. crit. ad Orell. p. 26 sq. u. p. 184. Zumpt Cic. Verr. 4, 16), sanan es, quae isti committas, Plaut.: eis commisi et credidi, Ter.: commisi Heio, Cic.: cui denique commisit, Cic. – m. Ang. in betreff wessen? durch de u. Abl., alci de existimatione sua, Cic. Verr. 3, 137. – m. Ang. des Zweckes durch ut u. Konj., alci, ut videat, ne quid res publica detrimenti capiat, Cic. Mil. 70. – / Synkop. Perf. commisti, Ter. eun. 832 Fl.

    lateinisch-deutsches > committo

См. также в других словарях:

  • accuser — Accuser, act. acut. Accusare, Reum agere, Reum postulare, deferre, Il se prend aussi pour deceler, descouvrir quelque secret: Gaguin au traicté des Herauts: Ne aussi reveler n accuser emprinses de guerres, ne autres embusches de son party,… …   Thresor de la langue françoyse

  • HOMICIDII Causa — Athanis in Areopago disceptari olim solita est, ex lege, Δικάζειν δὲ την` βουλην` εν Α᾿ρείῳ πάγῳ φόνου καὶ τραύματος ἐκ προνοίας καὶ πυρκαίας καὶ φαρμάκων ἐάν τις ἀποκτείνῃ δοὺς, Senatus Areopagiticus ius dicito de caede, aut vulnere, non casu,… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»